ก | ข | ค | ง | จ | ฉ | ช | ซ | ฌ | ญ | ฐ | ฑ | ฒ | ณ | ด | ต | ถ | ท | ธ | น | บ | ป | ผ | ฝ | พ | ฟ | ภ | ม | ย | ร | ล | ว | ศ | ษ | ส | ห | ฬ | อ | ฮ | ก ถึง ฮ
     ราชอาณาจักรมคธถือเป็นอาณาจักรที่มีอำนาจมากที่สุดในชมพูทวีปปกครองด้วยระบอบสมบูรณายาสิทธิราชย์ถือกำเนิดขึ้นไล่เลี่ยกับการกำเนิดของมหาชนบท๑๖แคว้นมีเมืองหลวงครั้งแรกชื่อราชคฤห์ต่อมาพระเจ้าอชาตศัตรูจึงย้ายเมืองหลวงไปยังปาฏลีบุตรหรือปัฏนะริมฝั่งแม่น้ำคงคามคธได้ผ่านการรัฐประหารเปลี่ยนแปลงขั้วอำนาจมาหลายครั้งไม่ว่าจะมาจากอำมาตย์สุสุนาคมหาโจรนันทะจันทรคุปต์พราหมณ์ปุษยมิตรฯลฯแคว้นมคธได้สิ้นสุดลงในปีพศ๕๑๖กลายเป็นส่วนหนึ่งของอาณาจักรอันธระต่อมาประมาณปลายพุทธศตวรรษที่๙ราชอาณาจักรมคธก็ฟื้นคืนชีพอีกครั้งในนามของราชวงศ์คุปตะอันเป็นยุคคลาสสิกของอินเดียราชอาณาจักรมคธในยุคนี้ก็อยู่สืบต่อมาแต่มิใช่ศูนย์อำนาจอีกหลังคุปตะล่มสลายจนกองทัพมุสลิมเติร์กเข้ายึดอินเดียเหนือได้ทั้งหมดจึงเป็นจุดสิ้นสุดที่แท้จริงของราชอาณาจักรมคธ พระธรรมกิตติวงศ์(ทองดีสุรเตโช)ปธ๙ราชบัณฑิตพจนานุกรมเพื่อการศึกษาพุทธศาสน์ชุดคำวัดกรุงเทพฯวัดราชโอรสาราม,๒๕๔๘แคว้นมคธ แคว้นมคธ

     ราคจริตหนักไปทางรักสวยรักงามคือพอใจในรูปสวยเสียงเพราะกลิ่นหอมรสอร่อยสัมผัสนิ่มนวลชอบการมีระเบียบสะอาดประณีตพูดจาอ่อนหวานเกลียดความเลอะเทอะมักชอบพัฒนาศิลปะให้แก่สังคม ราคจริต จริต ราคจริต รักสวย

     รูปภูมิหรือรูปโลกแบ่งเป็น๑๖ชั้นเป็นที่สถิตของพระพรหมรูปภูมิ

     ร่างกายนี้มีอาหารเป็นที่ตั้งดำรงอยู่ได้เพราะอาศัยอาหารไม่มีอาหารดำรงอยู่ไม่ได้แม้ฉันใดถีนมิทธะก็มีอาหารเป็นที่ตั้งดำรงอยู่ได้เพราะอาศัยอาหารไม่มีอาหารดำรงอยู่ไม่ได้ฉันนั้นเหมือนกันอาหารของถีนมิทธะในที่นี้หมายถึงปัจจัยอันนำมาซึ่งผลคือจิตเกิดความห่อเหี่ยวและเศร้าซึมง่วงเหงาสิ่งที่เป็นอาหารให้ถีนมิทธะที่ยังไม่เกิดเกิดขึ้นหรือถีนมิทธะที่เกิดแล้วให้เจริญไพบูลย์ยิ่งขึ้นได้แก่การมีอยู่ของสิ่งเหล่านี้หรือการกระทำในใจโดยไม่แยบคายอโยนิโสมนสิการในสิ่งเหล่านี้คือ๑ความไม่ยินดีในที่อันสงัดหรือในธรรมทั้งหลายอันเป็นกุศล๒ความเกียจคร้านอ้างว่าร้อนนักหนาวนักหิวกระหายนักเป็นต้น๓ความบิดกายด้วยอำนาจกิเลสบิดร่างกายเอียงไปมารู้สึกไม่สบายด้วยอำนาจกิเลส๔ความเมาอาหารเช่นรับประทานมากไปอาหารย่อยยากหรือร่างกายอ้วนเนื่องจากรับประทานมาก๕ความที่ใจหดหู่ความไม่ควรแก่การงานของจิตเนื่องจากใจหดหู่ท้อแท้ถีนมิทธะอาหารของถีนมิทธะ

     รัตนะแปลว่าแก้วหมายถึงอัญมณีหรื่อแร่ธาตุที่มีค่าคนสัตว์หรือสิ่งของที่ประเสริฐสุดมีค่าสูงสุดหาได้ยากเช่นเพชรพลอยมุกดามณีพระธรรมกิตติวงศ์(ทองดีสุรเตโช)ปธ๙ราชบัณฑิตพจนานุกรมเพื่อการศึกษาพุทธศาสน์ชุดคำวัด,วัดราชโอรสารามกรุงเทพฯพศ๒๕๔๘รัตนะรัตนะรัตนะรัตนะแก้ว

     รัตนะในคำวัดหมายถึงพระพุทธพระธรรมพระสงฆ์โดยเรียกเต็มว่าพระไตรรัตน์บ้างพระรัตนตรัยบ้างรัตนะนิยมนำมาใช้ประกอบกับคำอื่นเพื่อแสดงว่าคนนั้นสิ่งนั้นมีความสำคัญและมีค่ามากเช่นรัตนโกสินทร์รัตนบรรลังก์รัตนกวีนารีรัตน์บุรุษรัตน์หัตถีรัตน์เป็นต้นพระธรรมกิตติวงศ์(ทองดีสุรเตโช)ปธ๙ราชบัณฑิตพจนานุกรมเพื่อการศึกษาพุทธศาสน์ชุดคำวัด,วัดราชโอรสารามกรุงเทพฯพศ๒๕๔๘รัตนะรัตนะรัตนะรัตนะพระรัตนตรัย

     ราคะหรือราคจริตหมายถึงพฤติกรรมของคนที่มีราคะเป็นปกติคือรักสวยรักงามมีกิริยาคือยืนเดินนั่งนอนเป็นต้นที่เรียบร้อยนิ่มนวลชอบสะอาดทำกิจต่างๆไม่รีบร้อนชอบกินของที่บรรจงจัดชอบของหวานมีอารมณ์สุนทรีย์ดูอะไรก็ดูนานละเอียดพิเคราะห์อุปนิสัยเป็นคนเจ้าเล่ห์ถือตัวแง่งอนชอบอวดชอบยออยากได้หน้าราคจิตแก้ได้ด้วยการพิจารณากายคตาสติหรืออสุภกรรมฐานพระธรรมกิตติวงศ์(ทองดีสุรเตโช)ปธ๙ราชบัณฑิตพจนานุกรมเพื่อการศึกษาพุทธศาสน์ชุดคำวัด,วัดราชโอรสารามกรุงเทพฯพศ๒๕๔๘ราคะราคะราคะราคะรักสวยรักงาม

     ราคะแปลว่าความกำหนัดยินดีความพอใจความติดใจจริตแปลว่าความประพฤติพฤติกรรมปกติหมายถึงความประพฤติที่ติดต่อสืบเนื่องมานานจนเป็นเรื่องปกติของผู้นั้นใช้ว่าจริยาก็ได้พระธรรมกิตติวงศ์(ทองดีสุรเตโช)ปธ๙ราชบัณฑิตพจนานุกรมเพื่อการศึกษาพุทธศาสน์ชุดคำวัด,วัดราชโอรสารามกรุงเทพฯพศ๒๕๔๘ราคะราคะราคะราคะความกำหนัดยินดี

     ราชคฤห์เป็นชื่อเมืองหลวงของแคว้นมคธสมัยพุทธกาลเป็นเมืองในหุบเขามีภูเขาล้อมรอบ๕ลูกจึงมีชื่อเรียกอีกอย่างหนึ่งว่าเบญจคีรีนครราชคฤห์ยังเป็นเมืองตั้งหลักพระพุทธศาสนาของพระพุทธเจ้าโดยพระพุทธเจ้าเสด็จไปโปรดพระเจ้าพิมพิสารผู้ครองนครเป็นเมืองที่มีประวัติความเกี่ยวข้องกับพระพุทธศาสนามากที่สุดสถานที่ที่เกี่ยวข้องกับพระพุทธเจ้าและพระสาวกยังปรากฏอยู่มากมายเช่นพระคันธกุฎีบนยอดเขาคิชฌกูฏวัดเวฬุวันซึ่งเป็นวัดแห่งแรกในพระพุทธศาสนาถ้ำสุกรขาตาที่พระสารีบุตรได้บรรลุธรรมถ้ำสัตบรรณคูหาที่ทำสังคายนาครั้งแรกเป็นต้นสถานะเมืองหลวงของราชคฤห์ถูกเปลี่ยนโอนไปอยู่ที่ปาฏลีบุตรตั้งแต่สมัยพระเจ้าอชาตศัตรูส่งผลให้ราชคฤห์ในปัจจุบันเป็นเพียงเมืองเล็กๆในรัฐพิหารมีผู้อยู่อาศัยไม่มากมีสภาพเกือบเป็นป่าแต่เป็นสถานที่แสวงบุญของชาวพุทธทั่วโลกแห่งหนึ่งราชคฤห์ราชคฤห์ราชคฤห์ราชคฤห์แคว้นมคธ

     รูปในทางพุทธศาสนามีหลายความหมายดังนี้๑เป็นธรรมะคำหนึ่งอย่างเช่นในคำว่ารูปธรรมนามธรรมแปลว่าสิ่งชำรุดทรุดโทรมสิ่งที่แตกสลายสิ่งที่ผันแปรได้๒หมายถึงรูปร่างที่มองเห็นด้วยตาคือร่างกายหรือตัวตนของคนสัตว์สิ่งของอันเกิดขึ้นจากการรวมตัวของธาตุ๔คือดินน้ำไฟลมจัดเป็นขันธ์๕คือเกิดแก่เจ็บและตาย๓ใช้เป็นคำแสดงลักษณะหรือลักษณะนามของภิกษุสามเณรเช่นภิกษุ๓รูปสามเณร๕รูป๔ในสมัยก่อนใช้เป็นคำแทนตัวเองของภิกษุสามเณรที่พูดกับคฤหัสถ์เช่นเดียวกับคำว่าอาตมาฉันเช่นวันนี้รูปไปไม่ได้หรอกโยมรูปไม่ว่างหมายความว่าอาตมาไปไม่ได้ไม่ว่างนั่นเองรูป_(ศาสนาพุทธ)รูปรูปรูปขันธ์๕

     ระดับโลกียะเป็นคำสอนที่ว่าด้วยสมบัติสัจจะคือการยอมรับความจริงตามที่ชาวโลกเรียกขานกันหรือตามโลกสมมติหรือโลกบัญญัติว่ามีบุคคลตัวตนเราเขาเพื่อให้ชาวโลกที่ยังยึดติดกับโลกสมบัติได้ศึกษาทำความเข้าใจและนำไปปฏิบัติโดยมุ่งแสวงหาความสุขอันเกิดวัตถุหรือที่เรียกว่าอามิสสุขคือความสุขที่ได้จากความมีและความเป็นในสิ่งที่ตนเองต้องการเช่นความสุขจากการมีเงินและความสุขอันเกิดจากการได้เป็นผู้มียศมีตำแหน่งเป็นต้นค่ะ สามารถมังสัง โลกียะ โลกียะ โลกียะ โลกสมมติ

     ระดับโลกุตระเป็นคำสอนที่ว่าด้วยปรมัตถสัจจะคือความจริงซึ่งหลุดพ้นหรืออยู่เหนือการสมมติเพื่อให้ชาวพุทธที่มุ่งแสวงหาความสุขอันเกิดจากความหลุดพ้นจากความยึดมั่นถือมั่นหรือความสุขที่ไม่อิงอาศัยวัตถุคือนิรามิสสุขซึ่งหลุดพ้นจากความมีและความเป็นอันได้แก่พระนิพพานนั่นเองค่ะ สามารถมังสัง โลกุตระ โลกุตระ โลกุตระ หลุดพ้น

     ระลึกถึงพระพุทธพระธรรมพระสงฆ์ขออานุภาพพระรัตนตรัยให้ปกป้องคุ้มครองให้ปลอดภัยให้ภัยต่างต่างนั้นวินาสะเมนตุวินาศไปค่ะพระธวัชชัยธชชโยชมรมพุทธเบญจจินดา๒๙มีนาคม๒๕๕๙ภัยภัยภัยพึ่งพระรัตนตรัย

     ร้อนเพราะไฟราคะไฟโทสะหรือไฟโมหะคะเนี่ยร้อนร้อนไฟราคะโทสะหรือโมหะสถานะสงสัย

     รักเป็นส่ิงที่ช่วยหล่อเลี้ยงให้คนเจริญเติบโตขึ้นมาได้จากทารกกลายเป็นเด็กแล้วก้าวสู่ความเป็นวัยรุ่นเป็นผู้ใหญ่จนย่างเข้าสู่ความเป็นผู้สูงวัยรักช่วยให้สรรพสิ่งพัฒนาไปในทางที่ดีและทำให้สรรพสัตว์ในโลกอยู่กันอย่างร่มเย็นเป็นสุขไม่ว่าจะเป็นคนหรือสัตว์หากปราศจากซึ่งความรักที่มีให้แก่กันแล้วคงยากที่จะดำรงชีวิตอยู่ในโลกใบนี้ได้หรือทว่าอยู่ได้ก็ต้องเต็มไปด้วยความลําบากแสนสาหัสอย่างยิ่งซึ่งครอบครัวชุมชนและสังคมใดที่มีความรักแผ่กว้างออกไปมากเท่าใดผู้คนที่มีส่วนร่วมอยู่ในที่แห่งนั้นก็ย่อมมีความสุขมากขึ้นตามไปด้วยใช่ไหมล่ะคะแต่โดยหลักสัจธรรมสิ่งใดมีคุณอนันต์ส่ิงน้ันก็อาจเป็นโทษมหันต์ได้ถ้าไม่รู้จักนําไปใช้ให้ถูกทางรักซึ่งมีความหมายว่ามีใจผูกพันด้วยความห่วงใยก็เช่นกันสมควรระวังอย่างย่ิงที่จะต้องรู้จักนําไปใช้ให้เกิดประโยชน์ให้มีความเหมาะสมพอดิบพอดีไม่มากและไม่น้อยเกินไปค่ะ ได้เวลาชําระจิตชํารุด,ปันยา,มิถุนายน๒๕๕๒ ความรัก ความรัก ความรัก แผ่กว้างย่อมมีความสุข

     ราชินีเพลงป็อบช่ือเสียงกระฉ่อนโลกอายุ๕๐ปีรับเด็กกําพร้าชาวมาลาเวียนและชาวอินเดียมาเลี้ยงเป็นบุตรบุญธรรมค่ะ ได้เวลาชําระจิตชํารุด,ปันยา,มิถุนายน๒๕๕๒ นักลงทุนข้ามภพชาติ

     รูปทางโลกหมายถึงสิ่งที่เป็นรูปร่างพร้อมทั้งลักษณะอาการของมันเช่นร่างกายตัวคนตัวสัตว์ทรวดทรงภาพเขียนภาพวาดภาพถ่ายไรเงี้ยค่ะส่วนทางธรรมคือสิ่งที่รับรู้ได้ด้วยตาหูจมูกลิ้นกายอันได้แก่รูปเสียงกลิ่นรสและสิ่งที่สัมผัสได้ด้วยกายค่ะ ได้เวลาชําระจิตชํารุด,ปันยา,มิถุนายน๒๕๕๒ ทางโลกและทางธรรม

     ร้องไห้ไปเลยก็ดีนะคะเดี๋ยวน้ำตาก็แห้งเองแหละ ตามติดชีวิตรีลัคคุมะคนโดอากิแต่งอลีนเฉลิมชัยกิจแปลจัดพิมพ์โดยสำนักพิมพ์ไดฟุกุ เด็กนอนเยอะทำให้โตเร็ว เด็ก เด็ก นอนเยอะโตเร็ว

     รูปพรหมสามชั้นแรกรวมเรียกว่าปฐมฌานภูมิด้วยพระพรหมในชั้นนี้บรรลุด้วยปฐมฌานทั้งสามชั้นนี้ความจริงตั้งอยู่ณพื้นที่ระดับเดียวกันแต่แยกสถานที่เป็น๓เขตชั้นที่๔ถึงชั้นที่๖รวมเรียกว่าทุติยฌานภูมิด้วยเหล่าพระพรหมในชั้นนี้บรรลุด้วยทุติยฌานทั้งสามชั้นนี้ความจริงตั้งอยู่ณพื้นที่ระดับเดียวกันแต่แยกสถานที่เป็น๓เขตชั้นที่๗ถึงชั้นที่๙รวมเรียกว่าตติยฌานภูมิด้วยเหล่าพระพรหมในชั้นนี้บรรลุด้วยตติยฌานทั้งสามชั้นนี้ความจริงตั้งอยู่ณพื้นที่ระดับเดียวกันแต่แยกสถานที่เป็น๓เขตตั้งแต่ชั้นที่๑๐ขึ้นไปรวมเรียกว่าจตุตถฌานภูมิด้วยเหล่าพระพรหมในชั้นนี้บรรลุด้วยจตุตถฌานชั้นที่๑๐ถึง๑๑ตั้งอยู่ณพื้นที่ระดับเดียวกันแต่แยกสถานที่กันอยู่และมีระยะห่างไกลกันมากหากแต่เฉพาะเหล่าพระพรหมในชั้นที่๑๒ถึง๑๖เรียกว่าปัญจสุทธาวาสหรือสุทธาวาสภูมิอันเป็นชั้นที่เหล่าพระพรหมในชั้นนี้ต้องเป็นพระพรหมอริยบุคคลในพุทธศาสนาระดับอนาคามีอริยบุคคลเท่านั้นต่างจาก๑๑ชั้นแรกแม้พระพรหมทั้งหลายจะได้สำเร็จฌานวิเศษเพียงใดก็อุบัติในสุทธาวาสภูมิไม่ได้อย่างเด็ดขาดสุทธาวาสภูมินี้มีอยู่๕ชั้นตั้งอยู่ท่ามกลางอากาศและตั้งอยู่เป็นชั้นๆขึ้นไปตามลำดับภูมิไม่ตั้งในระดับเดียวกันเช่นชั้นแรกๆที่ผ่านมาพรหมภูมิ

     รูปพรหมหรือรูปาวจรภูมิคือชั้นที่พระพรหมผู้วิเศษมีรูปหากแต่เป็นรูปทิพย์มนุษย์ธรรมดาไม่สามารถมองเห็นได้จักเห็นได้ก็โดยทิพยวิสัยเท่านั้นประกอบด้วยวิมาน๑๖ชั้นพรหมภูมิพรหมภูมิรูปพรหมพรหมภูมิพรหมผู้วิเศษมีรูป

     ร่างกายนี้มีอาหารเป็นที่ตั้งดำรงอยู่ได้เพราะอาศัยอาหารไม่มีอาหารดำรงอยู่ไม่ได้แม้ฉันใดนิวรณ์ทั้งห้าก็มีอาหารเป็นที่ตั้งดำรงอยู่ได้เพราะอาศัยอาหารไม่มีอาหารดำรงอยู่ไม่ได้ฉันนั้นเหมือนกันอาหารของนิวรณ์ในที่นี้หมายถึงปัจจัยอันนำมาซึ่งผลคือนิวรณ์ซึ่งอาหารของนิวรณ์ทั้งหมดนั้นถ้าสังเกตดูจะพบว่ามีการกระทำในใจโดยไม่แยบคายหรืออโยนิโสมนสิการเป็นองค์ประกอบด้วยเสมออาหารของนิวรณ์นิวรณ์นิวรณ์เกิด

     ระดับแห่งศีลที่ต่างกันเพราะระดับของทบาทหน้าที่ต่างกันนั่นคือระดับของศีลคือระดับขั้นของการใช้ปัจจัยบริโภคเท่าที่จำเป็นในการดำเนินชีวิตศีล๕คือเสพโดยไม่เบียดเบียนอาชีวัฏฐมกศีลแสวงหาทรัพย์โดยไม่ทำให้ผู้อื่นเดือดร้อนจากการแสวงหาทรัพย์นั้นอุโบสถศีลคือการไม่เสพกามคุณเพราะมนุษย์ไม่เสพกามคุณก็ไม่เสียชีวิตเพราะอดตายทศศีลคือการใช้ชีวิตอย่างนักบวชโดยแท้คือไม่สะสมลาภเงินทองอย่างฆราวาสแต่ดำรงชีวิตได้ด้วยการขอทำให้ระวังในการปฏิพฤติให้ดีให้สมกับที่ชาวบ้านได้ให้ภิกษุณีวินัยและภิกษุวินัยคือการดำรงค์ชีวิตที่ประหยัดเหมาะสมคุ้มค่าไม่เดือดร้อนทายกผู้ให้รักษาปัจจัยที่ทายกให้แล้วพอเพียงเท่าที่มีมีระเบียบที่ไม่หนักใจผู้ให้ธุดงค์แม้จะไม่จัดเป็นศีลหรือวินัยเพราะไม่ใช่สิ่งที่พระพุทธองค์ทรงบังคับให้ทำแต่ก็ไม่ทรงห้ามเพราะเป็นสิ่งที่ปฏิบัติได้ยากและลำบากทรงสรรเสริญผู้ปฏิบัติจัดเป็นการควบคุมการใช้ปัจจัยสี่ที่สุดยอดที่สุด ศีล ศีล ศีล

     รักษาศีลถ้าศีล๕นี่ก็ได้ความเป็นมนุษย์หน่ะค่ะ ยิ่งรักษาได้สมบูรณ์มากก็จะยิ่งได้คุณสมบัติความเป็นมนุษย์ที่มากตามไปด้วยค่ะ อานิสงส์ รักษาศีล อานิสงส์ ความเป็นมนุษย์



๒๓ ความรู้ต่อไป
ก | ข | ค | ง | จ | ฉ | ช | ซ | ฌ | ญ | ฐ | ฑ | ฒ | ณ | ด | ต | ถ | ท | ธ | น | บ | ป | ผ | ฝ | พ | ฟ | ภ | ม | ย | ร | ล | ว | ศ | ษ | ส | ห | ฬ | อ | ฮ | ก ถึง ฮ